Konkurencja wśród europejskich przedsiębiorstw zmusza je do podejmowania wielokierunkowych działań mających na celu redukcję strat, poprawę wydajności i jakości wyrobów gotowych. Działania te wydają się konieczne, aby móc efektywnie konkurować w dynamicznym otoczeniu. Jednocześnie organizacje funkcjonują w świecie wymagań prawnych, które zobowiązują je do dbania o środowisko naturalne, redukcję zużycia energii, wody, odpadów czy emisji gazów cieplarnianych. Te wymagania postrzegane są jako konieczność zainwestowania dużych środków finansowych w celu spełnienia narzuconych norm. W ich obliczu część firm kalkuluje, które obszary swojego funkcjonowania usprawniać, a które nie, często nie widząc powiązania pomiędzy potrzebami biznesowymi a aspektami środowiskowymi.

Pomocą dla nich jest projekt Eco Lean Compass (ELC) realizowany w ramach europejskiego programu Eco-Innovera. Jest to kompleksowe podejście optymalizacji oparte na zasadach Lean Manufacturing, uwzględniającym zarówno ukierunkowanie na kwestie biznesowe, jak i elementy środowiskowe. W tradycyjnej koncepcji Lean Manufacturing mamy do czynienia z siedmioma rodzajami strat: oczekiwaniem, zbędnym transportem, zbędnym ruchem, nadmiernym przetwarzaniem, zapasami, wadami / brakami / defektami i nadprodukcją. Filozofia „Lean & Green” uwzględnia dodatkowo straty energii, wody, gazu, oleju, a także odpady, ścieki i emisje gazów cieplarnianych. Celem projektu Eco Lean Compass jest redukcja wszystkich strat występujących w organizacji – zarówno tych postrzeganych jako typowo biznesowe, jak i tych ekologicznych. Co więcej, dzięki niemu organizacje identyfikują powiązania pomiędzy tymi elementami i wskazują sposoby ich eliminacji lub redukcji. To co istotne – projekt  zakłada redukcję strat poprzez niskokosztowe usprawnienia oraz fakt, ze mają być one łatwe i szybkie do wdrożenia, dając jednocześnie zauważalne przez kierownictwo i pracowników korzyści.

Metodyka Eco Lean bazuje na poniższych założeniach:

1. Prostota, która zakłada krótki czas analizy problemów, brak konieczności zakupu specyficznych programów i licencji oraz łatwość jej poznania przez kierownictwo i pracowników.
2. Łatwość zastosowania w przedsiębiorstwach bez względu na wielkość i specyfikę zakładu, poziom zautomatyzowania produkcji czy systemu zbierania danych.
3. Niskokosztowe rozwiązania związane z narzędziami wykorzystywanymi w Lean Manufacturing.
4. Motywacja kierownictwa zakładu, które dzięki metodzie poznaje zależności pomiędzy aspektami biznesowymi i środowiskowymi, a dzięki podjętym działaniom może usprawnić funkcjonowanie organizacji w obu tych aspektach jednocześnie.

Metoda ECO LEAN składa się z czterech kroków:

Mapa Eco Orbit View

Celem tego etapu jest zwizualizowanie procesu produkcyjnego poprzez przygotowanie Mapy Eco Orbit View zawierającej podział na obszary / etapy produkcyjne, przypisane kluczowe wskaźniki i aspekty biznesowe oraz aspekty środowiskowe.

Macierz wyboru

Celem drugiego kroku jest określenie powiązań pomiędzy aspektami biznesowymi i środowiskowymi. Na tym etapie organizacje odkrywają synergię i dzięki temu chętniej podejmują działania ukierunkowane na ekoczynniki, widząc jednocześnie wpływ na cele biznesowe.

Analiza obszaru

Celem kroku trzeciego jest analiza przyczyn problemów, do której wykorzystywane są między innymi takie narzędzia jak Gemba Walk, Studium Konsumpcji Zasobów i/lub Eco A3.

Proponowanie usprawnień

Celem i efektem czwartego kroku jest ustalenie usprawnień możliwych do wdrożenia, na podstawie zidentyfikowanych przyczyn źródłowych.

Szczegóły dotyczące każdego z wyżej wymienionych kroków zostaną przedstawione na przykładach firm, które je wdrożyły, jednak w tym miejscu należy uwypuklić kilka czynników, warunkujących  prawidłowy przebieg metody:

• niezbędna jest rzeczowa analiza organizacji w oparciu o system zbierania danych (jeśli takowy istnieje) lub realną ocenę bieżącej sytuacji,
• szczera wymiana informacji o problemach i interakcjach, nie tylko w aspekcie efektywności procesu produkcyjnego ale całości przedsiębiorstwa,
• otwartość na nowe pomysły i usprawnienia w sposobie pracy, standaryzacji czy modyfikacjach na liniach produkcyjnych.

Powyżej opisana metoda jest punktem wyjścia dla serii artykułów, w których przedstawione zostaną wdrożenia zarówno w polskim, jak i tureckim przedsiębiorstwie.  

Autorzy:
Agnieszka Fonfara, Project Expert LEI Polska
Katarzyna Skornowicz, Specjalista ds. projektów badawczych i przemysłowych, LEI Polska

Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu ERA-NET Eco-Innovera na podstawie umowy Nr ERA-NET-ECO-INNOVERA2/2/2014.