Nowe rozszerzone wydanie Podręcznika TWI

Tajemniczo brzmiący skrót TWI zajmuje stałe miejsce wśród metod wykorzystywanych w Lean Management. Training Within Industry (po polsku moglibyśmy powiedzieć „szkolenia w przemyśle”) jest programem służącym rozwojowi kompetencji przełożonych.

Jego geneza sięga – co może dziwić w kontekście związku z Lean Management – nie Japonii, lecz Stanów Zjednoczonych. W 1941 roku Japończycy zaatakowali Pearl Harbor, prowokując USA do przystąpienia do II wojny światowej po stronie aliantów. Wysłanie na front ogromnej liczby mężczyzn w wieku produkcyjnym spowodowało ich deficyt w przemyśle. Jednocześnie działania zbrojne napędzały jego rozwój. Nowo przyjmowani do pracy – zarówno mężczyźni, jak i w wielkiej mierze kobiety – nie posiadali odpowiednich kwalifikacji niezbędnych do podtrzymania i rozwoju gospodarki. Zdając sobie sprawę z problematycznej sytuacji, rząd USA powołał do życia specjalny program: Training Within Industry (TWI). Jego celem było opracowanie metod szkoleniowych, które pozwoliłyby w prosty i szybki sposób szkolić niezbędne kadry. Opracowana metodyka była wynikiem wspólnego wysiłku i wieloletniego doświadczenia setek menedżerów, adresowano ją zaś do przełożonych – wszystkich tych, którzy kierują pracą innych ludzi.

Dziś niewiele osób, nawet tych stosujących metody TWI w codziennej pracy, zna genezę programu. Po części wynika to z faktu, iż po powrocie żołnierzy do domu i do miejsc zatrudnienia program popadł w zapomnienie. Przemysł przeżywał rozkwit i mało kto zawracał sobie głowę szkoleniem kadr. Tymczasem TWI przykuło uwagę Japończyków. Sytuacja zrujnowanej gospodarczo w wyniku działań wojennych Japonii była całkowicie różna od położenia USA. Metodyczny program szkolenia pracowników stał się cenionym sposobem doskonalenia kwalifikacji osób kierujących pracą innych ludzi.

W latach 80. XX wieku Jim Womack i Daniel Jones przedstawili światu zachodniemu koncepcję Lean Management, ale w gorączce kaizenów i kanbanów, która wybuchła niedługo potem, nikt nie zastanawiał się nad podstawami tej filozofii. Był rok 2000, kiedy Art Smalley przypomniał wagę budowania fundamentów zarzadzania, czyli rozwoju niższej i średniej kadry kierowniczej w zakresie efektywnego szkolenia podwładnych, doskonalenia metod pracy oraz rozwiązywania problemów. Nazbyt rzadko uświadamiamy sobie, że zestaw najlepszych nawet narzędzi nie pozwoli z sukcesem wdrożyć Lean, jeśli brak powyższych umiejętności. Program TWI rozpoczął renesans w swojej ojczyźnie dzięki wielkiemu zaangażowaniu Roberta Wrony – założyciela TWI Institute w Nowym Jorku oraz współautora bestsellerowej książki Podręcznik TWI. Doskonalenie niezbędnych umiejętności przełożonych.

Twórcy programu TWI definiują pięć wymagań dla dobrego przełożonego, którymi są: 1) wiedza na temat wykonywanej pracy, 2) wiedza o kompetencjach i zakresie odpowiedzialności w organizacji, 3) umiejętność właściwego instruowania podwładnych, 4) umiejętność doskonalenia metod pracy i wreszcie 5) umiejętność przewodzenia. Kompetencje do spełnienia pierwszych dwóch wymagań zdobywa się naturalnie w trak­cie swojej pracy. Kompe­tencje związane z pozostałymi trzema wymaganiami można jednak nabyć tylko dzięki praktyce i wykonywanym metodycznie ćwiczeniom. To właśnie tym trzem umiejętnościom poświęcony jest Podręcznik TWI. Autorzy szczególną uwagę zwrócili na:

• krytyczne elementy prawidłowego instruktażu, bez zapewnienia których nie możemy być pewni, czy pracownik będzie wykonywał swoją pracę poprawnie – temu poświęcona jest część „Instruowanie pracowników”
• istotne czynniki doskonalenia metod wykonywanej pracy, bez których doskonalenie może pozostać jedynie w sferze deklaracji i życzeń – ten temat omówiono w części „Doskonalenie metod pracy”
• właściwe punkty oceny działań podwładnych, które wspomagają obiektywizm i nie skazują decydenta na podejmowanie decyzji jedynie „na wyczucie” (a metoda „na wyczucie” jest najbardziej kosztowna, bo oznacza uczenie się zarządzania ludźmi, w najlepszym wypadku, jedynie na błędach) – ten problem podjęto w części „Relacje z pracownikami”.

Nowe rozszerzone wydanie, które oddajemy w tej chwili w ręce polskiego czytelnika, zostało uzupełnione o dwie części poświęcone tak istotnym kwestiom, jak bezpieczeństwo pracy oraz rozwiązywanie problemów. Szkolenie w zakresie rozwiązywania problemów trafiło do programu TWI w latach 50. XX wieku, a bezpieczeństwo pracy znalazło w nim swoje miejsce w latach 60. Te dwa zagadnienia stanowią ważny składnik nowego wydania podręcznika, przypominając że:

• możemy tanio wytwarzać dobrej jakości produkty i usługi tylko wtedy, gdy do pięciu wymagań stosujemy się w bezpiecznym środowisku. Sprawy bezpieczeństwa są w tym sensie podstawą ogółu obowiązków przełożonego w zakresie produkcji, jakości, kosztu i wszystkiego innego – o tym szerzej w części „Bezpieczeństwo pracy”
• sukces odniosą jedynie te firmy, których szeregi zasilą pracownicy zdolni do samodzielnego rozwiązywania problemów pojawiających się w ich obszarach pracy – temu zagadnieniu została poświęcona część „Rozwiązywanie problemów”.

Metodyczne ujęcie tych zagadnień pozwala na systematyczne doskonalenie umiejętno­ści dobrego przełożonego i dlatego program TWI, mimo upływu lat, pozostaje niezmiennie aktualny.

Transfer koncepcji TWI do Polski od początku był bardzo ważnym elementem rozpowszechniania Lean Management przez Lean Enterprise Institute Polska. Od 20 lat – wdrażając Lean w przedsiębiorstwach – zauważamy wagę rozwoju umiejętności doskonalenia procesów i rozwiązywania problemów wśród przełożonych niższego i średniego szczebla, czyli brygadzistów, mistrzów i kierowników w firmach produkcyjnych oraz liderów czy kierowników zespołów w branży usługowej. Sprawdziliśmy metody TWI w prakty­ce, zarówno w procesach produkcyjnych oraz logistycznych, jak i biurowych. Jesteśmy przekonani, że ta książka okaże się pomocna w jeszcze lepszym wykorzystaniu programu TWI w Polsce i pomoże wszystkim czytelnikom szybciej i skuteczniej zmieniać swoje firmy w jeszcze bardziej efektywne przedsię­biorstwa.

Nowe rozszerzone wydanie Podręcznika TWI ukazało się nakładem Wydawnictwa Lean Enterprise Polska i jest dostępne w księgarni leanbooks.pl. Aby sprawdzić, w czym TWI może pomóc twojej firmie, przeczytaj także ten artykuł.